Koningin Paola werd geboren als Prinses Paola Ruffo di Calabria op 11 september 1937 te Forte dei Marmi (Lucca) in Italië. Zij is de jongste van 7 kinderen van Prins Fulco Ruffo di Calabria, vlieger-held tijdens de Eerste Wereldoorlog, en van Gravin Luisa Gazelli. Haar grootmoeder aan vaderszijde was de Belgische Laure Mosselman du Chenoy.
De Koningin bracht haar jeugd door in Rome, waar ze haar klassieke humaniora (afdeling Grieks-Latijnse) afrondde.

Sociale activiteiten
Via haar sociaal secretariaat en het Hulpfonds van de Koningin komt zij ter hulp aan burgers in dringende nood, die op haar een beroep doen als laatste toevlucht. Het sociaal secretariaat van de Koningin beantwoordt de talrijke brieven van mensen die in moeilijkheden verkeren.
De Koningin bezoekt regelmatig, op eigen initiatief of op uitnodiging, sociale organisaties en verzorgingsinstellingen in alle uithoeken van het land. Door deze contacten blijft zij goed op de hoogte van de behoeften en noden van de bevolking.
Op het sociale vlak ligt de verbetering van het lot van kinderen en jongeren de Koningin na aan het hart. In 1992 richtte zij de Koningin Paolastichting op, die jongeren in nood concrete steun biedt. In april 2002 werd de Koningin erevoorzitster van Child Focus, de instelling van openbaar nut die zich toelegt op de opsporing van verdwenen kinderen, de strijd tegen hun seksueel misbruik en de steunverlening aan de betrokken ouders. De Koningin steunt concreet de activiteiten van deze organisaties, onder meer door haar internationale contacten.
Verder toont de Koningin bijzondere belangstelling voor het onderwijs. De Koningin Paolastichting besliste om interessante initiatieven in het onderwijs te steunen, onder meer door een jaarlijkse Prijs van het Onderwijs van de Stichting. De Koningin brengt regelmatig bezoeken aan scholen, van alle niveaus en richtingen, in alle delen van het land.

Culturele activiteiten
Op cultureel vlak koestert de Koningin een bijzondere interesse voor de zorg en het behoud van ons cultureel erfgoed, de ontwikkeling en de instandhouding van het kunstambacht en alle vormen van hedendaagse kunst.
De Koningin heeft interesse voor zowel nieuwe als traditionele ambachtelijke kunst. Zij brengt regelmatig bezoeken aan ambachtslui en zij moedigt de uitoefening en het onderwijs van ambachtelijke beroepen sterk aan. Zij volgt de inrichting en de restauratie van de koninklijke residenties, alsook de aanleg en het onderhoud van de bijhorende parken, op de voet.
De Koningin is in permanent contact met de artistieke middens en zij steunt, door haar aanwezigheid of door een Hoge Bescherming, regelmatig toonaangevende tentoonstellingen of kunstvoorstellingen in binnen- en buitenland. Onder impuls van de Koningin werd aan hedendaagse kunstenaars in ons land de kans geboden in het Paleis van Brussel originele werken te ontwerpen en te verwezenlijken.

Vrije tijd
De Koningin is een grote natuurliefhebber en houdt zich persoonlijk bezig met de aanleg van de tuinen van de koninklijke domeinen. Naast het tuinieren is de Koningin in haar vrije tijd graag aanwezig bij haar kinderen en kleinkinderen. Andere vrijetijdsbestedingen zijn onder meer de inrichting van de woning, lezen, muziek beluisteren, lange boswandelingen samen met de Koning, skiën en yachting.