De gezondheid van je kleuter is natuurlijk erg belangrijk. Als je te maken krijgt met de bekende kinderziekten, kleine kwaaltjes of een ongelukje, wil je natuurlijk precies weten waar je aan toe bent. Dat gaat zeker op als het gaat om een ernstige aandoening of handicap.
In onze vorige medisch getinte pagina's bespraken we reeds de meest voorkomende kinderziekten en kwaaltjes : Kinderziekten - Kinderkwaaltjes - Vaccinaties - Ziekten en Kwaaltjes (bij de rubriek peuter) .

Op deze pagina gaan we het meer hebben over de gevolgen van een 'ongelukje', een 'ernstige aandoening' of een 'handicap'.
 

Waar kinderen zijn, gebeuren ongelukjes. Misschien is jouw kleuter wel een enorme durfal die voortdurend de grenzen van zijn eigen kunnen verkent en nog het liefst van al die grenzen ietwat wil verleggen. Je kunt zelf al heel veel doen om te voorkomen dat het misgaat. Helaas ben je er niet altijd bij om een oogje in het zeil te houden. En dan gaat er wel eens wat mis. En dan .......

Brandwonden

Als je kind brandwonden heeft, dan is zijn huid beschadigd door droge hitte (bijvoorbeeld vuur, hete oven of föhn) of door natte hitte (heet water, stoom of hete olie). Hoe ernstig een brandwonde is, hangt af van de grootte van de beschadigde plek, de tijd dat de hitte op zijn huid heeft ingewerkt en de oorzaak van de verbranding. Onderschat brandwonden niet. Als het om een ernstige verbranding gaat, kan je kind er blijvend letsel aan overhouden !

Wanneer weet je hoe erg de brandwonden bij je kind zijn ?

Brandwonden worden over het algemeen ingedeeld in drie groepen: eerstegraads, tweedegraads en derdegraads brandwonden.

Eerstegraads brandwonden
Wanneer je kind een rode huid heeft en alleen pijn voelt op de verbrande plek, dan heeft hij eerstegraads verbrandingen. Dit zijn oppervlakkige verbrandingen, die je meestal zelf kunt behandelen. Bij dit soort brandwonden is zijn huid niet kapot. Als je kind verbrand is door de zon, heeft hij in feite al eerstegraads brandwonden.

Tweedegraads brandwonden
Bij tweedegraads brandwonden zitten er op de rode huid van je kind intacte of geknapte blaren. Ook hier heeft je kind pijn op de verbrande plek. Hoewel deze brandwonden vrij ernstig kunnen zijn, kan er bij kleine verbrandingen binnen twee weken al herstel optreden. Bij grote tweedegraads brandwonden moet je met je kind naar het ziekenhuis.

Derdegraads brandwonden
De huid van je kind is bij derdegraads verbrandingen niet rood, maar witgrijs van kleur. Zijn huid is zo verbrand dat het weefsel is afgestorven. Wanneer je de verbrande plek aanraakt, doet het geen pijn. Alleen de omringende randen doen wel erg veel pijn. Bij dit soort brandwonden moet je kind meteen naar het ziekenhuis.


Hoe kunnen brandwonden bij je kind worden behandeld ?

Het eerste wat je moet doen als je kind zich heeft verbrand, is het betreffende lichaamsdeel ongeveer een kwartier onder koud, stromend water houden. Trek eventuele kledingstukken niet uit. Gebruik geen koud water bij grote brandwonden op de romp of het gezicht, want dan bestaat het gevaar op een koudeshock. Dek dit soort wonden in plaats daarvan af met een speciaal brandwondverband (metalline-verband) of desnoods een linnen doek. Zo kun je bacteriële infecties voorkomen.
Wanneer een groot deel van de huid van je kindje is verbrand of de verbrandingen zijn derdegraads, dan moet je altijd meteen met je kind naar het ziekenhuis. Het kan namelijk voorkomen dat je kindje door het vocht- en zoutverlies dat met dit soort hevige brandwonden gepaard gaat, in een shock raakt. Bovendien bestaat er een risico op infecties.

Als je kind tweedegraads verbrandingen heeft en het verbrande oppervlak is groter dan de hand van je kind, dan moet je meteen naar het ziekenhuis. Om infectiegevaar te voorkomen, kun je de wond verbinden met een steriel verband (deze methode is ook toe te passen bij derdegraads brandwonden). Gebruik vooral geen zalf of poeder en prik de brandblaren niet door.

Wanneer er minder dan tien procent (zijn hand is één procent) van de huid van je kindje is beschadigd door eerstegraads verbrandingen, kun je de brandwonden zelf behandelen. Dan hoef je dus niet met je kind naar het ziekenhuis. Nadat je met koud water de pijn hebt verlicht, kun je verdere irritaties verzachten door een brandwonden-gel op de plek(ken) aan te brengen. Dit bevordert niet alleen het genezingsproces, maar gaat ook eventuele littekenvorming tegen.

Ook hier geldt : voorkomen is beter dan genezen !   

Het is natuurlijk het beste om te voorkomen dat je kind in situaties terechtkomt waarin hij brandwonden kan oplopen. Het is verstandig om je kind niet alleen thuis te laten, maar hem gewoon mee te nemen als je van huis moet. Als je kind nog wat kleiner is, kun je hem in de box zetten wanneer je staat te koken of het eten op tafel zet. Verlies je kind niet uit het oog wanneer je druk bezig bent. Verder is het aan te raden om lucifers op een plaats te bewaren, zodat ze buiten het bereik van je kind liggen. Stop ze bijvoorbeeld in een doos waar hij niet bij kan. Kort gezegd komt het hierop neer, dat je als ouder werkelijk omtrent dit delicate punt je verantwoordelijkheid moet nemen en zorgen dat alles wat met vuur te maken heeft of waaraan je kind zich kan verbranden, zich sowieso buiten het bereik van je kind bevindt. Extra aandacht hieromtrent is beslist geen overbodige luxe !

Snij- en schaafwonden

Als je kind een snijwond of een schaafwond oploopt, komt er bijna altijd bloed uit de wond lopen. Deze bloedingen ontstaan doordat er een bloedvat wordt gescheurd of doorgesneden. Uit de ene wond komt meer bloed lopen dan uit de andere. De sterkte van de bloeding is namelijk afhankelijk van het type bloedvaten en de grootte van de wond.

Wat zijn kenmerkende eigenschappen van een snijwond en een schaafwond ?   

Schaafwond
Er komt weinig bloed uit de wond.
Uit de wond komt vocht naar buiten.
Snijwond
Er komt veel bloed uit de wond.
De wondranden zien er ‘netjes’ uit.

Hoe kun je een snij- of schaafwond het beste behandelen ?

De behandeling van een snij- of schaafwond hangt af van de grootte van de verwonding bij je kind.
Kleine wonden
Een kleine wond kun je het beste behandelen door deze met leidingwater en eventueel wat zeep uit te wassen. Kijk hierbij uit dat je niet te veel in de wond wrijft. Spoel de zeep vervolgens van de wond af met veel schoon water. Als je hierna een jodiumvrij desinfecteermiddel op de wond doet, ga je eventuele infecties tegen. Doe tenslotte een verband of een pleister op de wond, zodat er geen vuil in kan komen.
Met name bij kleine wonden bestaat het gevaar van tetanus. Wanneer de wond van je kind is besmet met straatvuil of modder, kunnen er namelijk tetanusbacteriën in het gewonde deel van zijn huid binnendringen. Waarschijnlijk is je kind al tegen tetanus ingeënt met het DKTP- of DTP-vaccin, maar als dit meer dan vijf jaar geleden is, moet hij een herhalingsinjectie hebben.

Grote wonden
Als je kind een hevig bloedende wond heeft, moet hij meteen naar de dokter. Je kind loopt bij grote wonden het gevaar om te veel bloed te verliezen, waardoor hij in het ergste geval in een shock komt of bewusteloos raakt.
Breng bij een hevig bloedende wond een drukverband aan over het verband dat je al op de wond hebt aangebracht. Als je geen (druk)verband in huis hebt, kun je ook schoon materiaal op de wond drukken, zoals een schone zakdoek. Pas wel op dat je het verband niet te strak aanlegt, want daardoor kun je het wondweefsel beschadigen.
Verder is het belangrijk dat je hevig bloedende wonden niet uitspoelt of schoonmaakt. Wanneer je dit wel doet, kunnen virussen en bacteriën de wond infecteren. Wondkorsten of voorwerpen die in de wond zitten, moet je gewoon laten zitten, anders kan je kind namelijk opnieuw bloedingen krijgen. Laat het verwijderen hiervan over aan een dokter.

Ook hier geldt : voorkomen is beter dan genezen !  

Hoewel ieder kind wel eens een snij- of schaafwond oploopt, kun je de kans daarop natuurlijk wel verkleinen. Zorg er in eerste instantie voor dat je kind ‘bij’ is met de tetanusinjecties. Als hij dan een keer een kleine wond oploopt, heeft hij in ieder geval geen kans om besmet te raken met tetanus. Zorg er verder voor dat je scherpe voorwerpen, zoals messen en scharen, zoveel mogelijk uit de buurt van je kind houdt, zodat hij er niet mee kan spelen.

Vergiftiging

Vergiftigingen komen bij kinderen het meest voor tussen het tweede en vijfde levensjaar. Een vijfde van alle ongelukken met vergif gebeurt bij tweejarigen. Het gaat vaak om vergiftigingen door medicijnen, bleekwater en het eten van giftige bessen of paddestoelen. Je kind is op deze leeftijd namelijk veel aan het onderzoeken en proeven en stopt van alles in zijn mond. De meeste gevallen van vergiftigingen lopen goed af, maar dat wil niet zeggen dat er geen gevaar bestaat.

Hoe weet je wanneer je kind is vergiftigd ? 

De kenmerken van een vergiftiging zijn afhankelijk van het materiaal waarmee je kind is vergiftigd:
Vergiftiging met medicijnen, alcohol, tabak en gifplanten
Je kind raakt buiten bewustzijn.
Zonder een direct aanwijsbare reden wordt je kind plotseling ziek.
Vergiftiging met reinigings-, ontkalkings- en bleekmiddelen
De huid van je kind is rood en hij heeft hevige pijnen.
Je kind heeft problemen met ademhalen en slikken.
Er zitten brandwonden op zijn lippen, tong en gehemelte en er treden bloedingen op.
Vergiftiging met waspoeder en afwasmiddel
Je kind heeft pijn in zijn maag en darmen.
Hij kan moeilijk ademhalen.
Er zitten brandwonden op zijn lippen, tong en gehemelte.

Hoe kunnen vergiftigingen worden behandeld ?   

Bel meteen je huisarts of een ambulance !
Probeer er vervolgens achter te komen waarmee je kind is vergiftigd. Als je kind bijvoorbeeld is vergiftigd met medicijnen, kun je je huisarts de verpakking laten zien en hem vertellen hoeveel je kind ervan heeft ingenomen. In de tussentijd is het verstandig om je kind zelf te behandelen. De behandeling van een vergiftiging is afhankelijk van het materiaal dat je kind heeft ingenomen.
Wanneer je kind met medicijnen, alcohol, tabak of gifplanten is vergiftigd, moet je ten eerste de tabaks- of plantenresten uit de mond van je kind halen. Laat je kind daarna overgeven. Steek hiervoor je vinger in zijn keel of geef hem braakwortel. Wanneer je kind heeft overgegeven, moet je hem veel water laten drinken.
Het is heel belangrijk dat je je kind bij vergiftigingen met reinigings-, ontkalkings- of bleekmiddelen niet laat overgeven. De giftige stoffen kunnen op de ‘terugweg’ namelijk net zo veel schade aanrichten als toen hij het inslikte. Het beste is om je kind slokjes water of melk te geven. Als de giftige stof op zijn gezicht, handen of in zijn ogen is gekomen, moet je het wegspoelen met schoon leidingwater.
Bij een vergiftiging met waspoeder of afwasmiddel moet je je kind een ‘ontschuimend’ middel laten innemen. Deze kun je zonder recept bij de apotheek kopen. Lees eerst goed in de bijsluiter wat de toegestane hoeveelheid is.

En natuurlijk is voorkomen hier ook  beter dan genezen !  

Het beste is natuurlijk om ervoor te zorgen dat je kind zo min mogelijk risico loopt op vergiftiging. Berg daarom alle medicijnen veilig op in een medicijnkastje. Plaats het kastje buiten het bereik van je kind. Zoek veilige plaatsen voor je reinigings-, ontkalkings- en bleekmiddelen. Verder is het verstandig om giftige producten zoveel mogelijk met kinderveilige sluitingen aan te schaffen.  Opletten geblazen is hier méér dan de boodschap !!!

Op kleuterleeftijd is het meestal wel bekend of je kind last heeft van een aandoening of niet. Zodra het duidelijk is wat je kleuter precies heeft, kun je beginnen met het nemen van maatregelen om zijn klachten zoveel mogelijk te verminderen en de kwaliteit van zijn leven en ontwikkeling te verbeteren.  Dat kan betekenen dat hij in het vervolg bepaalde stoffen of situaties moet vermijden, en dat wordt vanaf nu een belangrijk aandachtspunt voor u, als ouder !

Bloedarmoede

Bij de term bloedarmoede denk je waarschijnlijk meteen aan een tekort aan bloed. Maar dit is niet juist: bij bloedarmoede is er namelijk sprake van een tekort aan hemoglobine. Dit ijzerhoudende eiwit bindt zich in de longen aan zuurstofdeeltjes en zorgt voor het transport van zuurstof naar alle delen van het lichaam. Als je kind bloedarmoede (ook wel hypochrome anemie genoemd) heeft, betekent het waarschijnlijk dat hij een tekort aan ijzer in zijn bloed heeft.

Hoe kan het dat je kind bloedarmoede heeft ?  

     -   IJzertekort in voeding
     -   Infectie
     -   Te snel groeien
     -   Bloedverlies
     -   Gebrek aan vitamine B12

IJzertekort in voeding
De belangrijkste oorzaak van bloedarmoede is een ijzertekort in de voeding van je kind. Hij eet dan waarschijnlijk te weinig ijzerhoudend voedsel, zoals vlees, eieren, tomaten, enzovoort. Hierdoor is er een gebrek aan ijzer in zijn bloed ontstaan en wordt de productie van hemoglobine geremd. Deze vorm van bloedarmoede is gelukkig goed te behandelen.

Infectie
Je kind kan ook bloedarmoede krijgen door een ernstige of steeds terugkerende infectie. Het is mogelijk dat er dan een vicieuze cirkel ontstaat: de infectie leidt tot bloedarmoede, waardoor je kind weer minder weerstand tegen infecties heeft.

Te snel groeien
Het kan zijn dat je kind in een bepaalde periode te snel groeit. De kans dat hij dan last krijgt van bloedarmoede, is groter.

Bloedverlies
Bloedarmoede bij je kind zou ook kunnen ontstaan doordat hij bloedverlies heeft gehad bij een verwonding. Ook kan hij een erfelijke stoornis in de bloedstolling hebben (hemofilie).

Gebrek aan vitamine B12
Een minder vaak voorkomende vorm van bloedarmoede wordt veroorzaakt door een gebrek aan vitamine B12. De aanmaak van rode bloedlichaampjes, die zuurstof vervoeren, wordt verstoord door een tekort aan vitamine B12. Daardoor kan je kind erg vermoeid raken en bloedarmoede krijgen.

Hoe weet je wanneer je kind bloedarmoede heeft ?

Je kind zou bloedarmoede kunnen hebben als je de volgende symptomen bij hem herkent:
     -   Bleke huid (met name onder de vingernagels)
     -   Bleke lippen
     -   Vermoeidheid
     -   Koude handen en voeten
     -   Duizeligheid
     -   Kortademigheid
     -   Minder goed meekunnen op school
     -   Oorsuizingen

Bedenk wel dat kinderen die er bleek en vermoeid uitzien, niet sowieso bloedarmoede hoeven te hebben. Het kan namelijk ook zijn dat ze een aangeboren dikke opperhuid hebben, waar de bloedvaten niet doorheen schijnen.

Er bestaat een redelijk betrouwbaar testje om vast te stellen of je kind bloedarmoede heeft. Deze test kun je zelf doen: trek het onderste ooglid van je kind omlaag en bekijk de binnenkant. Wanneer de kleur bleek is in plaats van rozerood, dan is de kans groot dat je kind bloedarmoede heeft. Stel nooit zelf de diagnose bloedarmoede, dit kan alleen de dokter doen !

Hoe kan bloedarmoede worden behandeld ?  

Als je kind niet alleen een bleke huid heeft maar daarnaast ook erg vermoeid is, aan concentratiestoornissen lijdt en een gebrek aan eetlust heeft, is het verstandig om je huisarts te raadplegen. Misschien denk je zelf dat het om bloedarmoede gaat, maar alleen een bloedonderzoek kan dat met zekerheid vaststellen. Het zou kunnen dat je kind nog verder moet worden onderzocht in het ziekenhuis. Als de arts heeft vastgesteld dat het om bloedarmoede door ijzergebrek gaat, zal hij ijzer voorschrijven in de vorm van druppels, siroop of tabletten.
Zelf kun je ook een heleboel doen: geef je kind ijzerhoudende voeding, zoals vlees, eigeel, vis, donkergroene bladgroenten, peulvruchten, noten, melk, tomaten en worteltjes. Om ervoor te zorgen dat deze ijzerhoudende voeding goed wordt opgenomen in het bloed, is het aan te raden om je kind veel vitamine C te geven. Dat betekent elke dag vers fruit (frambozen, druiven, bramen, peren, appels) of vers geperste sinaasappelsap. Het eten van spinazie werd tot voor kort ook aanbevolen door artsen, maar inmiddels is vastgesteld dat het ijzer in spinazie niet door het lichaam wordt benut.

Andere ernstige aandoeningen

Naast bloedarmoede zijn er nog andere mogelijk ernstige aandoeningen, zoals Coeliakie - Eczeem - Allergie en Hartafwijkingen. Deze aandoeningen hebben we echter op een afzonderlijke pagina besproken.

Onder handicap verstaan we onder andere doofheid, slechtziendheid, spraakstoornissen, spasticiteit, downsyndroom, enz. We gaan hier niet dieper in op de specifieke medische kenmerken van de verschillende vormen van een handicap, maar geven enkel een leidraad mee voor ouders die met een dergelijke situatie geconfronteerd worden.

Wanneer je kindje  is geboren met een handicap, zul je daar op allerlei gebieden rekening mee moeten houden. Dat kan het grootbrengen van je kleine tot een zware taak maken. Extra aandacht en begeleiding zijn in dit geval de sleutelwoorden, waarmee je meer kunt bereiken dan je misschien denkt !
Als peuter zullen zijn leeftijdsgenootjes steeds meer technieken onder de knie krijgen en steeds gevatter uit de hoek komen, en dan valt de handicap van je peuter misschien extra op. Toch is het belangrijk om je kind net zo te behandelen als de andere kleintjes. Zo voorkom je dat hij zich "anders" en buitengesloten gaat voelen.
Vanaf de kleuterleeftijd heeft jou kind onderhand waarschijnlijk al heel goed leren omgaan met zijn handicap. Je merkt dat hij allerlei handigheidjes uitvindt, die hem in staat stellen om volop met zijn 'normale' leeftijdsgenootjes mee te doen. Wanneer het een keertje niet lukt, ben jij er om hem te troosten en te wijzen op alles wat hij wél al kan.