algemeen >>
structuur en vruchtbaarheid
>>
diversiteit van planten en dieren >>
bewoners van het regenwoud >>
het belang van tropische regenwouden >>
belang van de inheemse bevolking >>
de toekomst van de tropische regenwouden
>>
onderzoek naar een verantwoorde houtwinning
>>
onderzoek naar het economisch gebruik van
medicinale planten >>
de toekomst van de bewoners >>
verklaring van enkele termen >>
|
  De
tropische regenwouden functioneren door hun bijdrage in de
zuurstofproductie als het ware als een long voor de aarde. Zij
zijn tevens een uniek biotoop dat gekenmerkt wordt door een
ongekende rijkdom van flora en fauna.
Voor de landen waar de tropische regenwouden liggen vormen zij
voornamelijk vanwege de unieke houtsoorten een bron van
inkomsten. Door de grote rijkdom aan geneeskrachtige planten
zullen de regenwouden in de toekomst een belangrijke bron van
inkomsten gaan vormen via de farmaceutische industrie. Voor de
oorspronkelijke bewoners van de tropische regenwouden die in
evenwicht met de natuur leven zijn de regenwouden de voorwaarde
tot voortbestaan.
Economisch belang
Het tropische regenwoud in Brazilië wordt leeggekapt door de
lokale bevolking voor
landbouwgrond. Verantwoordelijk hiervoor is voor een belangrijk
deel de Braziliaanse regering die besloot tot het bevolken van
het lege Amazonegebied door miljoenen stedelingen en kleine
boeren uit verarmde delen van Brazilië. Door de grond te
ontbossen en enigszins in cultuur te brengen, zouden zij deze in
eigendom kunnen krijgen. Met in hun kielzog grondspeculanten en
andere ondernemers, bereikten zij het bos via autowegen. Samen
met deze grootschalige landbouw- en veeteeldprojecten leidde
deze transmigratie tot een ernstige verstoring van het
natuurlijk evenwicht tussen de mens (indianen) en zijn omgeving.
Doordat de grond arm bleek aan voedingsstoffen werden en worden
de landbouwers gedwongen om te verhuizen naar weer een ander
stuk grond. Hierdoor verdwijnen grote stukken oerwoud in een
snel tempo.
Ook de multinationals die tropisch hardhout exploiteren hebben
een economisch belang bij de tropische regenwouden. Wegens zijn
geld waarde op de internationale markt noemt men tropisch
hardhout ook wel 'groeiend goud'. In 1986 bedroeg de
wereldexport 6,7 miljard US dollars. Toch is de houthandel
slechts voor 20% verantwoordelijk voor de ontbossing en wordt
niet meer dan 25% van dat volume geëxporteerd naar het
buitenland.
Per dag verdwijnen er in de tropen 2500 hectare regenwoud en één
dier- of plantensoort.
Nadat in Brazilië rond 1980 goud werd ontdekt in het
stroomgebied van de Amazone en in oude rivierbeddingen, kwam er
een ware "goldrush" op gang in de tropische regenwouden. Hierbij
maakt men gebruik van kwik. In de' wilde mijnbouw' wordt bij het
amalgeren, uiterst slordig met kwik omgesprongen. Aangenomen
wordt dat per kilogram goud 1,32 kilo kwik in het milieu
verdwijnt. Kwik wordt in Brazilië niet geproduceerd, maar kan
overal worden gekocht zonder vereiste vergunning . In 1989 werd
41% van het geleverde kwik, ter grootte van 337 ton ,
geïmporteerd via tussenhandelaren in Nederland.
Naar schatting zijn in het Amazonegebied en in de tropische
regenwouden van Brazilië, nu 500.000 goudzoekers, min of meer
illegaal , aan het werk. Naar goud wordt gezocht op tientallen
plaatsen in het Amazonewoud dat daartoe eerst wordt ontbost en
afgegraven.
De laatste jaren maakten de goudzoekers gebruik van hydraulische
materieel waarmee tonnen rivierslib vanaf vlotten worden
opgezogen.
Chico Mendes, van huis uit rubbertapper en later vakbondsleider
in Brazilië was als geen ander zich er van bewust van de
gevolgen van de vernietiging van de tropische regenwouden. Tot
zijn dood in 1988 was hij "de stem van de tropische regenwouden
van Brazilië" en probeerde hij het Braziliaanse volk en de
wereld bewust te maken van deze gevolgen: klimatologische
veranderingen met droogte, erosie, aardverschuivingen,
overstromingen en toename van het broeikasteffect. Volgens hem
wordt met de huidige exploitatie van de tropische regenwouden de
kip met de gouden eieren geslacht. Voor velen geld als slagzin:"Use
it or lose it" ofwel het bos moet geld opbrengen om te kunnen
worden gespaard. Daarbij wordt gewezen op de economische waarde
van de zogenaamde "niet-houtproductie ", zoals rotan, oliën,
rubber, noten, honing, vruchten, cosmetica, kleurstoffen en nu
ook medicinale planten.
 Met
name de medicinale planten van de tropische regenwouden worden
door de farmaceutische industrie steeds belangrijker gevonden.
Reeds nu is een heel scala van moderne geneesmiddelen afkomstig
uit de tropische regenwouden. Daartoe behoren spierverslappers (tubocurarine)
en middelen tegen malaria( kinine), kanker (vinblastine),
verhoogde oogboldruk (pilocarbine) en de ziekte van Parkinson (L-Dopa).
De meeste daarvan hebben een zo ingewikkelde chemische structuur
dat zij niet zonder hoge kosten na te bootsen zijn in
laboratoria.
De farmaceutische industrie realiseert zich dat het juist nu,
door de snelle verdwijning van de flora en hogere planten van de
tropische regenwouden (3000 planten per jaar verdwijnen door de
hout kap) belangrijk is zoveel mogelijk planten van de tropische
regenwouden te onderzoeken op hun farmaceutische waarde.
Bovendien zijn nu de biotechnologische hulpmiddelen beschikbaar
voor het vereiste farmaceutische massa-onderzoek.
Een goed voorbeeld is de werkwijze van het National Cancer
Institute (NCI) in de V.S. dat sinds de jaren vijftig als
voortrekker werkzaam is op dit gebied. Men beschikt daar over
celcultures van meer dan 60 verschillende menselijke tumoren,
waarop jaarlijks duizenden plantenextracten op hun celdodende
effecten worden getoetst. Bij een positieve reactie wordt het
werkzame bestanddeel geïsoleerden vervolgens als geneesmiddel
uitgetest bij proefdieren en mensen.
Elk geneesmiddel vergt tien jaar onderzoek voor het kan worden
geregistreerd als nieuw medicament. De ontwikkelingskosten
bedragen circa 250 miljoen US dollars. De productie van het
medicament bevat o.a. het verzamelen van de plant in het wild of
van kwekerijen, Behalve in die enkele gevallen waarbij het kan
worden via volledige chemische synthese of culturen van
plantencellen. Het NCI kwam enkele jaren geleden in het nieuws
door de ontwikkeling van een middel tegen eierstokkanker (taxol)
Taxol wordt gewonnen uit de taxusboom uit de V.S. De behandeling
per patiënt kost F20.000,- maar ook ettelijke eeuwenoude bomen.
Alternatieve productiewijzen, waarbij de taxus gespaard blijft
zijn nu overal in onderzoek.
Het ontdekken van de juiste plant in de tropische regenwouden,
is als het zoeken naar een speld in een hooiberg, tenzij gebruik
wordt gemaakt van de kennis van de inheemse medicijnman. Met
behulp van zijn advies is de kans op het vinden van
veelbelovende planten vele malen groter. Het lukraak zoeken
maakt nu snel plaats voor de etnobotanische benadering, waarbij
een vertrouwensrelatie tussen de inheemse bosbewoners en de
etnobotanici onmisbaar is. Omdat inheems ziekten vaak heel
verschillend benoemd worden dienen deze botanici bekend te zijn
met de westerse en plaatselijke gezondheidsleer.
De tot nu toe besproken economische belangen van de tropische
regenwouden waren toegespitst op de situatie in Brazilië maar
ook in andere delen van de wereld is sprake van deze vormen van
exploitatie. |
|
