Antarctica
wordt wel omgeven door een continent en daar bevinden zich dan ook
verschillende waarnemingsposten van diverse landen. In deze basissen
houdt men zich enkel en alleen bezig met wetenschappelijk onderzoek.
De verschillende landen die in dit onderzoek meewerken (waaronder
Amerika en Rusland) bewijzen hier dat samenwerking op een vreedzame
manier mogelijk is ! Hier worden geen vlaggen geplant om land op te
eisen en spreekt men niet over nucleaire wapens. Antarctica is een
uniek openluchtlaboratorium, fascinerend voor biologen en
fysiologen, voor meteorologen en geofysici, voor cartografen enz.
Het fascinerende van dit witte continent is dat het waarschijnlijk
de sleutel bevat naar het verleden van moeder aarde. Diep in de
grond zijn hier de sporen gevonden van boombladeren en zelfs de
sporen van steenkool (zie onze rubriek paleontologie).
Deze aanwezigheid duidt op tropische of zelfs subtropische
plantengroei in een heel ver verleden. Maar wat heeft dan Antarctica
tot een reuzengrote diepvries gemaakt ?
Het verre verleden
Lag Antarctica dan in het verleden dichter bij de evenaar
dan nu ? Veel geofysici zijn bereid om dit aan te nemen, want er
komen steeds meer aanwijzingen dat de theorie over de zogenaamde
drift der continenten klopt. Deze theorie stelt ondermeer dat
Zuid-Amerika en Afrika ooit met elkaar verbonden waren, zoals hun
kustvormen trouwens duidelijk suggereren. Eén blik op de wereldkaart
is voldoende om die twee continenten aan elkaar te passen. Deze
theorie veronderstelt dat de aarde in een zeer ver verleden maar
twee oercontinenten heeft gekend : Laurasia en Gondwanaland. Het
laatste zou het tegenwoordige Zuid-Amerika, Afrika, India, Australië
en Antarctica hebben omvat. Antarctica zou van dit oercontinent het
centrum zijn geweest. Het zou ook veel dichter bij de evenaar hebben
gelegen dan nu. Tot de feiten die suggereren dat er vroeger sprake
is geweest van één geheel, behoren
fossiele
vondsten (in Antarctica) van levende wezens die nu nog in de fauna
van Australië worden aangetroffen en van de onderzeese verbinding
tussen het Zuidamerikaanse vasteland en het zuidpoolcontinent : het
Andesgebergte loopt onder water door tot in het Zuidpoolgebied.
Dat water rondom Antarctica is altijd maar zo’n beetje beschouwd als
het uiterste zuiden van drie oceanen : de Atlantische, de Indische
en de Stille Oceaan. Maar er zijn oceanografen die volhouden dat men
de wateren rondom het zuidpoolgebied een eigen karakter moet
toekennen en dat we dus moeten spreken van nog een vierde oceaan :
de Antarctische. De grens tussen bijvoorbeeld de Atlantische en de
Antarctische Oceaan passeert volgens hen wanneer men in zijn netten
een garnaalachtig diertje vangt, dat in het Engels ‘krill’ wordt
genoemd. Het maakt deel uit van één van de kortste voedingsketens
die we op deze planeet aantreffen, want het voedt zichzelf met de
microscopisch kleine organismen die we aanduiden met de naam
plankton. Het dient op zijn beurt als voeding voor de walvis, het
grootste zoogdier dat tegenwoordig op aarde leeft.
Andere elementen die de hierboven bedoelde watergrens markeren zijn
een vrij scherpe temperatuurdaling van het zeewater en een
verandering in het zoutgehalte.
|
|
|
|
|
|