Diep weggedoken in de holte van de depressie die de Fagne en de Famenne herbergt, liggen dromerige dorpjes die nog helemaal doortrokken zijn van de serene sfeer van vroeger. Huisjes in landelijke steen sluimeren rustig onder het wakend oog van de stoere kasteelhoeve, een echte burcht geflankeerd door torentjes, die getuigt van de beroering in vervolgen eeuwen. In de natuur heerst rust en eenvoud : het zachte groen van de weiden die soms zijn omgeven met dichte heggen, wisselt voortdurend met de hardere kleuren van de beboste massieven. Door de langzame verwering van de leisteen ontstond hier een kleibodem. Deze zware vochtige grond is uitermate geschikt voor grasland. In de verte waken heuvels over dit stukje van de wereld. Hun gedrongen, ronde vorm steekt af tegen de horizon. De plaatselijke bevolking noemt ze 'tiennes' of 'tiènes'. Ze zijn heel talrijk in de omgeving van Boussu-en-Fagne, Roly en Nismes en dragen nogal schilderachtige namen als 'tienne aux Pauquis', wat betekent de heuvel van de weilanden.
Verbazingwekkende kalkheuvels. Hun ontstaan gaat terug tot een ver verleden, tot het oudste geologisch tijdperk dat paleozoïcum heet. Zo'n 400 miljoen jaar geleden bedekte een tropische zee deze streek. In het warme water voelden de koraaldiertjes zich opperbest thuis en het is de afzetting van hun kalkskeletjes die enorme bouwwerken deed ontstaan. Denk maar eens aan het Grote Barrièrerif in Australië : de oorsprong is dezelfde ... maar daar werd op heel wat grotere schaal gewerkt. In tegenstelling tot de leisteen werden de koraalriffen door de erosie gespaard en kwamen zo terug bloot te liggen : het zijn de 'tiennes' die vandaag in de Fagne oprijzen.
Of ze nu bebost zijn of bedekt met het typische gazon van de kalkrotsen, de tiennes vormen voor de bioloog een uitgelezen terrein voor het bestuderen van planten- en diersoorten die wat ongewoon zijn voor ons land. De historicus ziet in deze heuvels vooral uitstekende verdedigingspunten en gaat op zoek naar de sporen die de mens er sinds de oudheid heeft nagelaten. Er zijn aanwijzingen gevonden van de aanwezigheid van de prehistorische mens, er werden versterkingen uit de Romeinse tijd ontdekt en talrijke andere getuigen van het verleden blootgelegd.
De tiennes roepen ook herinneringen op aan het landelijke leven van onze voorouders. Onder de hoede van de dorpsherder, de herdier, gingen de schapen en geiten van het dorp grazen op de onbebouwde heuvelflanken en in de bossen. Maar grote kuddes, herder en hond ... het is allemaal herinnering. De natuur eist vandaag haar rechten terug op en pijnbomen, eiken en esdoorns bevolken opnieuw de hellingen van deze oude kalkheuvels.
Elk van ons zal wel een goede reden vinden om deze of gene tienne eens aan een nader onderzoek te onderwerpen.