Waarom drijven sommige dingen en zinken andere ? Dit is een belangrijke vraag voor scheepsbouwers, maar de Griekse filosoof Archimedes vond het antwoord hierop terwijl hij de kwaliteit van de juwelen van de koning onderzocht.
Archimedes werd in Syracuse, Sicilië, rond 290 voor Christus geboren. Hij was een bloedverwant van koning Hieron II en had daarom veel tijd om na te denken en te schrijven over wis- en werktuigkunde. Hieron deed vaak een beroep op Archimedes om problemen op te lossen Hij had een gouden lauwerkrans waarvan hij vermoedde dat ze zilver in verwerkt was en vroeg Archimedes te meten hoeveel zilver hij bevatte. Archimedes wist dat hij dat kon meten als hij het soortelijk gewicht (het gewicht in verhouding tot de inhoud) van een krans kon meten, want dat is bij zilver lager dan bij goud. De voor de hand liggende manier om het soortelijk gewicht van iets te meten is om eerst het gewicht ervan te meten en dan de omvang, maar Archimedes wist niet hoe hij de inhoud van de krans kon meten.
Op een dag, terwijl hij in bad stapte, merkte hij hoe het water steeg. Hij besefte wat hij kon doen : hij moest een bad tot aan de bovenrand vullen, Hierons krans erin laten zakken, hem er weer uithalen en meten hoeveel water er weer nodig was om het bad bij te vullen. Dan zou hij de inhoud van de krans kennen. Archimedes heeft waarschijnlijk ook gemerkt dat hij in bad minder woog. Uit zichzelf stijgt noch daalt water, dus iedere druppel ervan ondergaat een opwaartse druk die gelijk is aan zijn eigen gewicht. Dezelfde kracht moet uitgeoefend worden op iets onder water te duwen. Wanneer iets geheel of gedeeltelijk in vloeistof wordt ondergedompeld, dan ontstaan een tegendruk die gelijk is aan het gewicht van het verplaatste vocht.
We noemen dit de wet van Archimedes. Volgens deze wet kon Archimedes de krans onderdompelen in water en bepalen hoeveel gewicht het daarmee verloor, en daarna kon hij uitrekenen hoeveel zilver in de krans was verwerkt, zonder de inhoud van de krans te hebben gemeten. Waarschijnlijk deel hij het niet volgens deze methode, maar desondanks wist hij het probleem van Hieron op te lossen. Hij heeft waarschijnlijk ook ontdekt waarom dingen drijven of zinken. Voorwerpen die in het water worden gelegd, zakken onder water tot hun gewicht gelijk is met het gewicht aan het water dat ze verplaatsen, dan blijven ze op dat punt. Als hun gemiddelde soortelijk gewicht hoger is dan dat van water, dan kunnen ze niet drijven. Ze zinken.
Hieron kampte ook met serieuzere problemen. Toen Archimedes een oude man was, bestormden de Romeinen Syracuse. Opnieuw werd hij geraadpleegd. Het zette al zijn wetenschappelijke kennis in om een schip te ontwerpen, katapulten te maken en grote spiegels te gebruiken om via zonnestralen Romeinse schepen in brand te steken. In 211 voor Christus werd de stad veroverd. De Romeinse  soldaten plunderen de stad, stichtten brand en moordden. Helaas was Archimedes één van de slachtoffers.